Kapalı Mesane Tümörü Ameliyatı
Ürolojik kanserler konu olduğunda prostat kanserinden sonra en sık görülen hastalık mesane kanseridir. Ülkemizde her yıl yaklaşık olarak 13 bin kişiye mesane kanseri tanısı konulmaktadır. Erkeklerin bu hastalığa yakalanma riski kadınlardan neredeyse üç kat daha fazladır. Öyle ki mesane kanseri erkeklerde en sık görülen dördüncü kanser türüdür.
Mesane Nedir?
Mesane, karnın alt kısmında bulunan için boş bir organdır. Bu boşluk içerisinde idrarı biriktirir ve tutar. İdrar böbrekten çıkar üreteri takip eder ve mesaneye ulaşır. Mesaneden sonra ise üretradan vücut dışına çıkar.
Mesane kendi içinde üç tabakaya sahiptir: iç, orta ve dış tabaka. İç tabaka epitel hücreler ile kaplıdır. Bu hücreler virüs ve bakterileri vücudun dışında tutmaya çalışır. Mesane kanseri en sık bu tabakada oluşur. Mesanenin orta tabakası bir kas dokusudur. Mesane boşalırken bu kaslar kasılır ve gevşer böylece idrar vücut dışına atılır. Dış tabaka ise mesanenin etrafını yağ ve fibroz ile kaplar. Mesaneyi besleyen kan damarlarına ev sahipliği yapar.
Mesane Kanseri Belirtileri
- İdrarda kan görmek. Sıklıkla vişne veya pas renginde olur.
- Aniden gelen idrar hissi
- Sık tuvalete çıkma
- İdrar yapmak için ıkınma ihtiyacı
- İdrar yaparken ağrı
- İdrara sıkışma hissi olmasına rağmen idrar yapamama
Not: Bu semptomlar birçok ürolojik rahatsızlığın belirtisi olabilir. Mesane kanseri gibi ciddi bir sorunun yanı sıra prostat büyümesinin ya da basit bir enfeksiyonun da habercisi olabilir. En yakın zamanda bir üroloji uzmanının görüşünü almak gerekir.
Tanı
Yapılan kan testleri, idrar testleri ve radyoloji tetkiklerinde şüphe uyandıran bir bulgu saptanırsa mesane kanseri tanısı için sistoskopiye başvurulur. Bu aletle idrar yolundan çok ince bir tel ile içeri girilir ve mesane görüntülenir. Mesanenin şüphe uyandıran kısmından patoloji alınır.
Mesane Kanserinin Tedavisi
Mesane kanseri hastalarına uygulanabilecek üç temel tedavi seçeneği vardır: mesane tümörü ameliyatı (cerrahi), kemoterapi ve radyoterapi. Hastaların çok büyük bir kısmında ise cerrahiye başvurulur buna ek olarak kemoterapi ve radyoterapi de uygulanabilir. Cerrahiye uygun olmayan, kanser hücrelerinin vücudun geri kalanına da yayıldığı vakalarda ise cerrahi olmadan diğer tedavi seçeneklerine (radyoterapi, kemoterapi, immünoterapi) başvurulabilir.
Mesane Kanseri Ameliyatları
Mesane kanserinin cerrahi tedavisinde üç alternatif mevcuttur. TUR dediğimiz yöntemde idrar yolundan sistoskop ile mesaneye ulaşılır. Cerrahi enstrüman yardımıyla tümör temizlenir. Bu yönteme yüzeyel tümörlerde (Ta, T1) başvururuz. Bir diğer yöntem ise mesanenin kısmi olarak alındığı parsiyel sistektomi ameliyatıdır. Küçük ve sadece kas dokusuna tutunmuş olan tümörlerde bu ameliyatı uygulayabiliyoruz. Mesane kanserinin cerrahi tedavisinde en yaygın kullandığımız yöntem ise radikal sistektomidir.
Radikal Sistektomi Ameliyatı
Tümörün kas dokusuna yayıldığı 2. ve 3. evrede radikal sistektomi ameliyatına başvurulur. Bu ameliyatta mesane ile birlikte prostat ve meni keselerinin de çıkarılması gerekir. Çıkardıktan sonra ise hastanın kendi bağırsağından yapay bir mesane yapılır. Bu yeni mesane erkeklerde penise, kadınlarda ise genital bölgeye bağlanır.
Laparoskopik Radikal Sistektomi Ameliyatı
Radikal sistektomi ameliyatı yoğun olarak açık cerrahi teknikle yapılmaktadır. Bunun en büyük nedeni ameliyatın birçok organı kapsamasıdır. Çünkü tedavide, mesane ile birlikte prostat ve meni keseleri de çıkarılır, ardından hastanın bağırsağından kendisine yeni yapay bir mesane yapılır. Bu yeni mesane erkeklerde penise, kadınlarda ise genital bölgeye bağlanır. Bu nedenlerle radikal sistektomi ameliyatı sınırlı sayıda deneyimli ve eğitimli cerrah tarafından laparoskopik olarak yapılmaktadır. Bu sayede kapalı cerrahinin avantajlarından da yararlanılabilmektedir.
Laparoskopik Cerrahinin Avantajları Hakkında Detaylı Bilgi
Laparoskopik Radikal Sistektomi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Ürolojinin en uzun süren ameliyatlarından biri olduğunu söyleyebiliriz. Tümörün boyutu, konumu, cerrahi ekibin tecrübesine bağlı değişmekle birlikte kapalı olarak yapılan radikal sistektomi ameliyatı sonrasında hastaya yeni bir yapay mesane yapılmasıyla toplam süre 4 saati bulabilmektedir.
Not 1: Mesane kanserinin tekrarlama riski ve tedavi maliyeti yüksektir. Buna rağmen en az araştırma bütçesi olan kanser türlerinden biridir. Kamu, üniversite ve karar vericilerin daha fazla bütçe ayırması gerekmektedir.
Not 2: Bazı gelişmemiş ülkelerde mesane kanseri oranları oldukça düşüktür. Bunun sebebi kas dokusuna geçmemiş (non-muscle invasive tumors) tümörlere tanı konulamaması ya da kanser olarak değerlendirilememesidir. Bu durumu da göz önünde bulundurduğumuzda mesane kanseri rakamları görünenin çok daha üzerindedir.
TUR ameliyatı Radikal Sistektominin alternatifi midir?
Hayır. Transüretral Mesane Kanseri Rezeksiyonu (TUR-MT) ameliyatı yüzeyel mesane kanserinde yani kasa yayılmamış mesane kanserinde uygulanan bir tedavidir. Mesane içinde sınırlı olan tümörlerde TUR-MT değerlendirilebilir. Kalıcı iyileşme mümkün olabilir. Bu ameliyat kapalı olarak yapılır. Hastanın vücudunda herhangi bir kesi açılmaz. İnce bir telle idrar yolundan girilir ve mesaneye ulaşılır. Mesanede bulunan tümör dokuları kesilerek vücut dışına çıkarılır. Patolojiye gönderilir. Ameliyat bitiminde hastaya sonda takılır.
Mesane kanserine kemoterapi uygulanır mı?
Tümör mesane dışına çıkmış ve komşu dokulara yayılmışsa (lenfler, kalın barsak, akciğer, karaciğer, kemikler) cerrahiden önce kemoterapi tedavisi değerlendirilir. Kemoterapi ile metastaz tümörlerin yok edilmesi/küçültülmesi amaçlanır. İşlem başarılı olur ise cerrahiye geçilir. Öte yandan ameliyat öncesi yapılan görüntülemelerde tümör yayılımı tespit edilememiş ve ameliyat gerçekleştirilmiş olabilir. Ancak ameliyat sonrası çalışılan patoloji raporunda tümörün lenf bezlerine ya da mesane dışındaki yağ dokusuna sıçradığı görülebilir. Bu durumda da kemoterapiye başvurulur.
Mesane tümörü ameliyatı sonrası takip nasıl olur?
Diğer ürolojik kanserlerdeki gibi hasta ilk 2 yıl boyunca üç ayda bir, sonrasında ise altı ayda bir olarak 5 yıl boyunca takip edilir. Ardından yılda bir kez rutin üroloji muayenesi yaptırması istenir.
Radikal Sistektomi ameliyatından sonra idrar tutmada ve yapmada sorun yaşar mıyım?
Radikal sistektomi mesanenin çıkarılması ameliyatıdır. Bu ameliyattan sonra hastanın idrar yapmaya devam edebilmesi için iki alternatif mevcuttur:
İlki karın cildine bir torba yapıştırmaktadır. İnce bağırsaktan yapılan küçük bir parça ile idrar yolu birleştirilir. İdrarın bu torbaya akması sağlanır. Hasta ve yakınları, gerekli olduğunda torbada olan idrarı kolayca boşaltabilir. Bu yöntem İleal Konduit olarak adlandırılır. Hasta, idrarını bu torbaya yaptığı için idrar tutmada ve yapmada herhangi bir sorun yaşamaz.
İkinci yöntem ise hastaya yeni bir mesane yapmaktır. Bizim de kliniğimizde uygun hastalarda tercih ettiğimiz yöntem budur. Bu yöntemde hastanın bağırsağından yeni bir mesane yapılır ve dış idrar yoluna bağlanır. Yapay mesane ile kazanılan en önemli avantaj hastanın vücuduna bağlı bir torba olmaması ve idrarını normal yolla yapabilmesidir. Bu işleme de ortotopik mesane adı verilir. Ameliyattan yaklaşık iki hafta sonra hastanın sondası çıkarılır. Hasta yeni bir mesaneye sahip olduğu için ilk günlerde idrar yapmakta sorun yaşayabilir. Bunun için kendisine bir eğitim verilir ve bilgilendirme yapılır. Hasta, 3-4 gün içinde yeni mesanesi ile idrarını rahatlıkla yapabilir hale gelir.
Yapay mesanenin kullanım süresi ne kadardır?
Hastalarımız yaşamlarının sonuna dek bu yeni mesaneleriyle yaşayabilirler.
Radikal sistektomi ameliyatının cinsel hayata etkisi nedir?
Radikal sistektomi ürolojinin en ciddi ameliyatlarından biridir. Bu sebeple cinsel hayatı olumsuz etkileme riski söz konusudur.
Erkeklerde, mesane ile birlikte prostat ve seminal veziküller de vücut dışına çıkarılır. Erkek orgazm olabilir, boşalma hissini duyabilir ancak meni gelmez. Bu, normal yolla çocuk sahibi olunamayacağı anlamını taşır. Sertleşme becerisi ise cerrahi ekibin başarısıyla ilişkilidir. Penise giden sinirler, kuyruk sokumu kemiğinin iç bölümünden başlar, mesanenin arka kısmını, meni kesesini ve prostat bezini takip eder ve penise ulaşır. Penisin sertleşmesini sağlayan bu sinirler tüm bu organ ve dokularla komşu haldedir. Mesane çıkarılırken bu sinirler hasar görmez ise ameliyat sonrası sertleşme mümkün olur. Bu işlem ciddi bir tecrübe gerektirir. Hasta ne kadar gençse sertleşme becerisinin korunması o denli kolay olur.
Kadınlarda, mesane ile birlikte rahim, yumurtalıklar ve vajinanın bir bölümü vücut dışına çıkarılır. Vajinada bulunan sinir demetleri hasar görürse orgazm olma yeteneğinde de azalma olur. Vajinanın yeniden yapılandırılması (vajinal rekonstrüksiyon) gerekli olabilir. Yine, cerrahi teknik ve tecrübe oldukça değerlidir.
Mesane kanseri neden erkeklerde daha çok görülür?
Mesane kanseri sigara kullanımı ile yakından ilişkilidir. Erkeklerin daha fazla sigara kullanması hastalığın erkekler arasında daha sık görülmesinin en önemli nedenidir. Ancak kadınlar arasında da sigara kullanımı yaygınlaşmakta ve hastalığın görülme sıklığı artmaktadır.