Mesane, böbrekten süzülen idrarın depolandığı ve dışarı atıldığı, adalelerden oluşmuş içi boş bir organdır. Mesane kanseri Amerika Birleşik Devletleri’nde dördüncü, Avrupa’da ise beşinci sıklıkta görülen kanser çeşididir. Amerika’da prostat kanserinden sonra en sık görülen ikinci genitoüriner sistem kanseridir. Ülkemizde ise sıklık bakımından neredeyse ilk sıradadır.

Mesane tümörü erkeklerde kadınlardan 3 kat daha sık görülür. Erkeklerde prostat, akciğer ve kalın bağırsak kanserinden sonra dördüncü sıklıkta görülen kanserdir. Mesane kanseri çocukluk dahil her yaşta olabilir. Ancak genellikle orta ve ileri yaş hastalığıdır. Görülme sıklığı yaşla orantılı olarak artmaktadır. Yaklaşık %85’inde kanser sadece mesaneyle sınırlıdır.

Çevresel karsinojenlere maruz kalma mesane kanseri gelişiminde etkilidir. Baca temizleyicilerde, plastik ve lastik sanayi çalışanlarında mesane kanseri daha sık görülmektedir.

Mesane kanseri, mesanenin iç yüzeyini döşeyen hücrelerden kaynaklanmaktadır. Kanserin başladığı hücrenin tipi mesane kanserinin tipini belirler. Mesane tümörünün türü, hangi tedavilerin sizin en için uygun olduğunu belirlemede önemli bir adımdır.

Mesane Kanseri Türleri

Mesanede başlıca 3 kanser tipi gelişebilir:

1. Değişici epitel hücreli karsinom (Üroepiteliyal karsinom): Bu kanser tipinde kanser, mesanenin iç yüzeyini döşeyen hücrelerden kaynaklanır. En sık görülen mesane kanseri tipidir.
2. Skuamöz hücreli karsinom (Yassı epitel hücreli karsinom): Kanser, mesanenin uzun süreli infeksiyon ve irritasyon ile karşı karşıya kalmasından sonra mesanede gelişen yassı epitel hücrelerinden (skuamöz hücrelerden) kaynaklanmaktadır.
3. Adenokarsinom: Bu kanser tipi, mesanedeki glandüler (sekretuar,salgı yapan) hücrelerinden kaynaklanmaktadır.

Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir ?

• Mesane tümöründe en sık görülen belirtileri sıralayalım:
• İdrarda kan görülmesi, idrarda ağrısız pıhtılı kanama,
• İdrara sıkışma hissi,
• Sık tuvalete gitme ihtiyacı,
• İdrarın tam boşaltılamaması ve bunun için ıkınma ihtiyacının görülmesi,
• İdrar yaparken ağrılı bir tablo görülmesi,
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Kilo kaybı,
• Kemik ağıları, sırt ve baş ağrıları,
• Kanlı balgam, sarılık.

İdrar tahlilinde kan hücrelerinde (eritrosit) görülmesi durumunda mutlaka idrar sitolojisi (idrarın bir patolog tarafından incelenip kanser hücrelerinin saptanmasına dayanan bir yöntem) ve sistoskopi yapılmalıdır.

Mesane Kanserine Neden Olabilecek Faktörler

• Sigara içmek
• Artan yaş
• Erkek olmak
• Bazı Kimyasallara Maruz Kalmak: Mesane kanseri riskine bağlı kimyasallar arasında arsenik ve boya, kauçuk, deri, tekstil ve boya ürünlerinin imalatında kullanılan kimyasallar bulunur.
• Önceden Kanser Tedavi Geçirmiş Olmak: Anti-kanser ilacı siklofosfamid ile tedavi, mesane kanseri riskini arttırır. Bir önceki kanser için pelvise yönelik radyasyon tedavisi alan kişilerde mesane kanseri gelişme riskini de arttırmaktadır.
• Kronik Mesane İltihabı: Sondanın uzun süreli kullanımı, tekrarlanan üriner enfeksiyonlar skuamöz hücre mesane kanseri riskini artırabilir.
• Kişisel veya ailevi kanser geçmişi

Mesane Kanseri Tanı Yöntemleri

• TIT: Tanıda idrar tetkikleri önemli yer tutmaktadır. Tam idrar tahlilinde idrarda kan hücrelerinin (eritrosit) görülmesi tümör şüphesini ortaya koymalıdır.
• Sistoskopi: Sistoskop uretradan görerek girmeyi sağlayan kameralı 8-10 kat büyütme gücü olan bir alettir. Bununla direkt görüş ile tüm uretra ve mesane iç mukozası görülebilmektedir. En iyi, en değerli ve kolay tanı yöntemidir. Fleksible sistoskopi lokal anestezi ile bile yapılabilen basit ancak çok değerli bir tanı yöntemidir.
• Mesane Kanseri Biyopsisi: Sistoskopide şüpheli alandan biyopsi alınır. Bu prosedür bazen mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TURBT) olarak adlandırılır.
• İdrar Sitolojisi: Mesane içinde şüpheli alan yoksa idrarınızın bir örneği, idrar sitolojisi adı verilen bir prosedürde kanser hücrelerini kontrol etmek için mikroskop altında analiz edilir. Gözle görülür kanser olmasa bile mesane içerisinde kanser olabilir. CIS (karsinoma in situ) adı verilen bazı idrar torbası kanserleri idrar torbası içinde kitleye neden olmaz, idrar torbası içinde kadifemsi bir yapı olarak görülür. İdrar sitolojisi sensitivitesi düşük dereceli tümörlerde düşük, yüksek dereceli tümörlerde ise en fazla %80 olan bir yöntemdir.
• Görüntüleme Testleri: USG, Bilgisayarlı tomografi(BT), ürogram, CT urografi, MRI urografi, retrograd pyelografi, PET CT.
• İdrar İncelemeleri: Günümüzde tanıda kullanılan bazı testler mevcuttur. Bunlardan BTA stat ve NMP22 ülkemizde de kullanılan testlerdir. Ancak küçük tümörler için sensitiviteleri düşüktür. Diğerleri ImmunoCyst ve UroVision DNA FISH 

Mesane Kanseri Evreleri

Mesane duvarı 3 ana tabakadan oluşmaktadır:

• Mukoza: Ta tümörler mukoza ile sınırlıdır.
• Lamina propria: Mesane kanseri 1. evre tümörler ise lamina propria’ya bulaşmış tümörlerdir.
• Muscularis propria (kas tabakası): Mesane kanseri 2. evrede yüzeyel kas tabakası, 3. evrede de derin kas tabakası tutulmuştur.

Mesane Kanserinde Tedavi Yöntemleri

Transüretral Rezeksiyon: TUR

Mesane tümörü şüphesi olduğunda genel/lomber anestezi altında idrar yolundan girilerek tümör rezeke edilmelidir(Transüretral Rezeksiyon:TUR). Elektrokoter yardımıyla rezeke edilen tümör dokuları patolojik incelemeye gönderilir. Bazı olgularda idrar kesesinin normal görülen bölgelerinden de biyopsi alınmalıdır.

Mesanede %10’dan az enfeksiyon veya yaralanma riski vardır ve her ikisi de kolayca düzeltilebilir. TUR ameliyatının en yaygın riskleri idrar yapma esnasında ağrı, yanma ve kanama olmasıdır ancak üçü de geçici risklerdir. Ameliyattan sonraki üç güne kadar idrar yaparken kanamaya rastlanabilir. Bu süreçte bol miktarda sıvı tüketilmelidir. TUR, mesaneden çıkarılan kitlenin patolojisi operasyon sonrası tedavinin düzenlenmesi açısından çok önemlidir. Patoloji raporlarında mesane kanserinin saldırganlık derecesi (grade), idrar torbası içerisindeki yaygınlığı ve idrar torbasının katlarını hangi düzeyde tuttuğu (özellikle kas tutulumu olup olmadığı) belirtilir. Raporlarındaki bu değerlere göre hastalar kanserin ilerleme riskine göre düşük, orta ve yüksek riskli olmak üzere sınıflandırılır. Yüzeyel tümörlerde (Ta, T1) TUR kalıcı bir iyileşme sağlayabilir.

Intra Vezikal Kemoterapi Nedir?

Hastanın sadece mesanesine immuno-kemoterapi uygulanması yöntemidir. Cerrahi müdahale sonrasında mesanede kalan tümör hücrelerinin yeniden çoğalmasını önlemek ve çevre dokulara da bulaşmasını önlemek için mesane içerisine zerk edilerek kalan tümör hücreleri yok edilir. Ancak birden fazla tümör varlığında veya tümör çapı 4 cm den büyük olduğunda nüks riski daha fazladır ve bu hastalarda mesane içerisi ilaç solüsyonuyla haftada bir kez 6-8 hafta süreyle yıkanmalıdır. İntravezikal tedaviler adı verilen bu işlem her hafta uygulanmak suretiyle altı hafta boyunca tedaviye devam edilir. Üç ayda bir sistoskopi ve idrar sitolojisi tetkiklerinin yaptırılması önerilir.

Radikal Sistektomi Nedir ?

Radikal sistektomi nedir ? Tümör kas tabakalarına bulaşmış ise (T2, T3) özellikle genç ve genel durumu iyi olan hastalarda mesanenin tamamen çıkartılması ameliyatı uygulanır. Bu ameliyat radikal sistektomi olarak adlandırılır. Mesane çıkarıldıktan sonra bağırsak mesane yapılması en ideal tedavi yöntemidir. Bununla birlikte kanser kaslara geçmeden alındığında hastalar %90 oranında bu hastalıktan kurtulurken kanser kaslara geçtikten sonra idrar torbası alınırsa hastaların ancak yarısı (%50) bu kanserden kurtulmaktadır.

Radikal sistektomi mesanenin tamamını, üreterlerin bir kısmını ve çevresindeki lenf bezlerini çıkarmak için yapılan bir operasyondur. Erkeklerde, radikal sistektomi tipik olarak prostat ve seminal veziküllerin çıkarılmasını içerir. Kadınlarda radikal sistektomi ayrıca uterusun, yumurtalıkların ve vajinanın bir kısmının çıkarılmasını içerir. Lenf bezlerinin iyi bir şekilde temizlenmesi bu ameliyatın öemli basamaklarından birini oluşturur ve iyi yapılmış bir lenf bezi temizlenmesi patoloji raporunda 20’den fazla lenf bezinin çıkarıldığının ifade edilmesiyle belgelenir.

Bu ameliyat sonrası ortotopik mesane (idrar yoluna bağlanan bağırsak mesane) uygun hastalarda hasta konforu açısından en iyi yöntemdir. Yapay mesane erkeklerde penise, kadınlarda genital bölgeye bağlanır (Sonuç: Vücut dışında herhangi bir torba olmaz). İkinci en sık yapılan ise bağırsaklardan alınan 50-60 cm lik bir parçanın idrar torbası şekline getirilip alınan idrar torbasının yerine takıldığı tiptir. Bu tip böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, idrar kanalları darlığı, kalıcı idrar kaçırması durumlarında yapılamaz. Buna uygun olmayan hastalarda ileal loop (karında idrar torbası taşınan yöntem) yapılmalıdır. En çok yapılan çeşidi “ileal loop” denilen 15 cm’lik bağırsak parçasının hastanın karnına bağlandığı ve hastanın idrarını karna yapışan bir torba aracılığı ile  yaptığı tiptir.

Radikal sistektomi, göbek alt kısmında büyük tek bir kesi ile veya laparoskopik ve/veya robotik cerrahi kullanılarak çok sayıda çok küçük kesi ile yapılabilir. Mesane kanserli hastalarda idrar torbası açık cerrahi, laparoskopik cerrahi veya robotik cerrahi ile alınabilir. Bu yöntemlerden birini seçerken en önemli nokta, bunun bir kanser ameliyatı olduğunu akıldan çıkarmayıp cerrahın kanserli dokuları en iyi temizleyeceği ve ameliyat sonrası en az komplikasyon gelişeceği yöntemi seçmesidir.

Sistematik Kemoterapi Nedir?

Hastanın tüm vücudu için kemoterapi uygulanması yöntemidir. Radikal sistektomi için uygun olmayan veya metastaz yani başka organlara yayılmış olan hastalarda sistemik kemoterapi ve/veya radyoterapi uygulanmalısıdır.

İmmünoterapi Nedir?

Bağışıklık sistemini tetiklemeyi hedefleyen tedavi yöntemidir.

Radyasyon Tedavisi Nedir?

Ameliyatın bir seçenek olmadığı durumlarda tercih edilir.

Mesane Kanseri Ameliyatı Sonrası Takip Nasıl Yapılır?

• Mesane tümörlü bir hasta daima tekrarlama riski mevcuttur. Bu nedenle hastalar periyodik olarak takip edilmelir. Bu doğrultuda düzenli kontrol sistoskopisi yapılmalıdır. TUR mesane sonrası takip ve tedavi her hasta için özeldir.
• Yüzeyel tümör tanısı konulan hastalarda, ilerideki yaşamları süresince az da olsa mesanenin tamamen alınması gereken bir durum ortaya çıkabilir. Düşük dereceli tümörlerde bu risk daha az, yüksek dereceli tümörlerde ise daha fazladır.
• Kanser tedavisini takip eden ilk yılda 3 ayda bir kontroller önemlidir. Karaciğer, lenf bezleri gibi kritik organlar ve dokular kontrol edilir.
• Mesane içi de sistoskopi ile izlenir. Eğer gerekli görülürse MR, BT, ultrason, PET CT gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Sigarayı bırakmak, doğal ve dengeli beslenmek, düzenli fiziksel aktivitelerde bulunmak mesane kanseri hastaları için faydalı olabilmektedir.

Mesane Kanseri Nüks Eder mi? Tekrarlar mı?

Laparoskopik ve/veya Robotik Radikal Sistektomi Ameliyatı Nedir?

 Ameliyatın adı “robotik radikal sistoprostatektomi + pelvik lenfadenektomi + ortotopik üriner diversiyon” dur.

Ameliyatı yapan üroloji uzmanları, ameliyatları küçük delikler aracılığıyla karına açılan 6 adet delik aracılığı ile yapar (her delik yaklaşık 1 cm uzunluğunda). Kanamasız bir ortamda, her ayrıntıyı büyütüp el bileğinden daha yüksek manevra kabiliyetli, kibar ve küçük boyutlu aletler kullanılarak yapılır. Hastalarda ameliyat sonrası ağrı ve yara izi olmaz.

Bu cerrahi ile mesane kanseri ameliyatı yapıldığında ameliyatta kanama olmaz. Cinsel fonksiyonların korunmasını isteyen erkeklerde sinirlerin korunması mükemmel bir şekilde yapılabilir. İdrar tutmayı sağlayan kaslar çok güzel bir şekilde korunur. Ameliyat süresince bağırsaklar dış havaya temas etmediği için ameliyat sonrası bağırsak hareketlerinin toparlanması çok hızlı olur. Hastaların ağrısı açık ameliyata göre çok daha az olur. Estetik görünüm, hızlı yara iyileşmesi, enfeksiyon riski minimaldir, Karında yara yerlerinde açılma olmaz. Hastalar kısa sürede hastaneden taburcu olur ve hayata geri döner. Ameliyat bu cerrahi teknik ile yapıldığında sonuçları mükemmeldir.