Çocuk Üroloji Nedir ve Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Ürolojik hastalıklar yetişkinleri etkilediği gibi çocukları hatta bebekleri de etkiliyor. Yenidoğanlar dünyaya doğumsal bir ürolojik hastalıkla gelebiliyor veya yaşamın ilk yıllarında bir ürolojik hastalıkla karşılaşabiliyor. Aslında çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanından sonra bir hastalık olmadan mutlaka en az bir kez ziyaret edilen bir branştır çocuk üroloji. Toplumumuzdaki erkeklerin neredeyse tamamı bebeklik ve çocukluk döneminde sünnet edilir. Bunun için ise bir çocuk üroloji uzmanına başvurulur. Bu haliyle düşündüğümüzde sünnet muhtemelen ülkemizde en sık uygulanan cerrahi işlemdir.

Çocuk Üroloji Neye Bakar

Çocuk Ürolojisi bebeğin dünyaya gelmesi ile 18 yaşına kadar olan dönemi kapsar. Tüm çocuklarda böbrek ve idrar yolları, erkek çocuklarda penis ve testis, kız çocuklarında ise genital bölge ile ilgili sorunlarla ilgilenir. Çocuk ürolojinin ilgi alanına giren hastalıklar şu şekildedir:

• Böbrek ve üst idrar yolları ile ilgili hastalıklar: Hidronefroz, doğuştan tek böbreğin olmaması, polikistik böbrek, atnalı böbrek, pelviüreterik bileşke tıkanıklığı, böbrek taşı hastalığı.
• Alt İdrar Yolları Hastalıkları: Vezikoüreteral reflü (böbrek reflüsü), mesane ekstrofisi ve divertikülü, üreterovezikal bileşke darlığı, üretra darlıkları.
• Penis Anomalileri: En sık görüleni doğuştan sünnetli veya peygamber sünneti olarak adlandırılan hipospadiasdır. Diğer penis anomalileri şu şekildedir: gömük penis, epispadias (idrar deliğinin penisin üst yüzüne açılması), fimozis (sünnet derisinin darlığı)
• Testis ve Skrotum Anomalileri: İnmemiş testis, hidrosel (su fıtığı), testis torsiyonu
• İşeme Bozuklukları: İnkontinans, uykuda işeme, idrar kaçırma
• Varikosel (Testisin damarlarının genişlemesi)
• Kasık fıtığı
• Kız çocuklarında karşılaşılan yumurtalık kistleri ve genital bölge travmaları
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Erkek çocuklarında sünnet ve sünnet komplikasyonları

Sık Karşılaşılan Çocuk Üroloji Hastalıkları ve Tedavileri Nedir?

İnmemiş Testis

Testistler, bebek geliştikçe gelişip büyür. Bu gelişim anne karnında başlar. İlk olarak karından sonra ise kasık kanalından geçerek testislerin doğal konumu olan torbaya doğru ilerler. Doğumdan kısa bir süre önce testisler torbaya yerleşmiş olur. Ancak kimi zaman testislerin biri veya ikisi bu inişi tamamlayamaz. Bu durum inmemiş testis olarak adlandırılır. Cerrahi tedavi ile doğal konumuna yerleştirilmesi gerekir.

Doğumsal Penis Eğriliği (Konjenital Penil Kurvatür veya Kordi)

Doğumsal bir hastalıktır. Ergenlik öncesi düzeltilmesi gerekir. Penisin eğri olmasıdır. Penis eğriliği sıklıkla çocuk ereksiyon olduğu zaman ebeveynler tarafından fark edilir. Tek başına olan penis eğrilikleri günübirlik bir cerrahi girişim ile düzeltilebilir.

Hidrosel (Su fıtığı)

En sık karşılaşılan çocuk üroloji rahatsızlıklarından biridir. Testis yapısal olarak iki tabakalı koruyucu bir kılıf ile sarılıdır. Hidrosel, bu katmanlarda sıvı toplanmasına verilen isimdir. Bu sıvı, testiste bir şişliğe yol açar ve çocuğu rahatsız eder. Genellikle 2 yaşa kadar kendiliğinden düzelmesi beklenir. İki yaşından sonra bu durumun kendinden düzelme şansı yoktur. Çocuk ürolojisi tarafından cerrahi müdahale gereklidir.

Böbrek Reflüsü (Vezikoüreteral Reflü)

Mesanedeki idrarın yukarı doğru böbreğe kaçmasıdır. İdrar böbreğe geri kaçar ve bu nedenle böbrekte hasar oluşur. Nihayetinde böbrek yetmezliğine kadar varabilecek bir sağlık sorunu ile karşı karşıya geliriz. Tanı konulması ile antibiyotik ve cerrahi tedavi değerlendirilir. Belirtileri şu şekildedir: Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, sık ancak az miktarda idrar yapma, idrar kaçırma, idrarda kötü koku, geçmeyen kabızlık, bel ve karın bölgesinde ağrı.

Hipospadias

İdrar deliğinin olması gerekenden daha aşağıda olmasıdır. Hipospadias, halk arasında peygamber sünneti ya da doğuştan sünnetli gibi masum isimlerle tanımlansa da ameliyat ile düzeltilebilen ciddi bir cerrahi işlemdir. Sıklıkla doğum sonrasında tanısı konur. Hastalık nedeniyle idrar yolu enfeksiyonları, idrar kanalı darlıkları, işeme güçlükleri görülebilir. Tüm bunların toplamı olarak böbrek yetmezliği gibi ciddi bir durum gelişebilir. Tedavisi cerrahidir. 6-18 ay arasında yapılması önerilir.

UPJ Darlığı

Böbrek çıkışındaki kanalın darlığıdır. Böbreğin şişmesine neden olabilir. Ortalama 1500 çocukta 1 görülür. İdrarın tam olarak yapılamamasından dolayı çocukta ağrı, enfeksiyon ve hidronefroz meydana gelebilir. Nihayetinde de böbrek fonksiyonları azalır. Tedavi edilmediği takdirde kronik böbrek yetmezliğine kadar giden bir süreç başlar. Cerrahi girişimde altın standart tedavi, dar segmentin çıkartılması ve havuzcuğun tekrar idrar yoluna dikilmesidir.

 

Çocuk Ürolojisi Sık Sorulan Sorular

Çocuk ürolojisine dair ailelerden sık gelen bazı soruları yanıtladık.

Çocuğum gece idrar kaçırıyor. Gece idrar kaçırmanın önüne nasıl geçebiliriz?

Gece idrar kaçırmanın farklı nedenleri olabilir: gece normalden fazla idrar üretilmesi, mesanenin normalden küçük olması veya gereğinden fazla kasılması, genetik yatkınlık… Çocuğunuz geceleri idrar kaçırıyorsa mutlaka bir üroloji uzmanına başvurmalısınız. Ancak öncesinde kendi alacağınız bazı önlemler de size yardımcı olabilir:

• Beslenme ve sıvı alma alışkanlıkları gözden geçirilmelidir. Günlük 6 su bardağı su içilmelidir.
• Yatmadan önce su içmekten, kafeinli ve gazlı içecek tüketmekten kaçınılmalıdır. Yatmadan önce tuvalete gidilmeli ve mesane boşaltılmalıdır.
• Kabız kalmaktan kaçınmakta fayda var. Lifli gıdalar tüketilmelidir.
• Çocuğunuz okula başlamış olsa bile hala küçük ve yeni alışkanlıklar edinmeye açıktır. İki üç saatte bir tuvalete gitme alışkanlığı kazandırmaya çalışın. Tuvaletini geciktirmemesini de belirtin.
• Gece idrar kaçıran çocuk bunun yanlış bir durum olduğunu farkına varmalıdır. Sabah yatağını temizlerken bu temizliğe yardımcı olmasını isteyin. Eğer sorun yapısal değil davranışsalsa bu şekilde sonuç elde edilebilir.

Gece idrar kaçırma genetik midir?

Evet. Genetik mirasımızın etki ettiği bir sorundur. Gece idrar kaçırma tek bir ebeveynde varsa %46, hem anne hem babada varsa % 77 oranında çocuğunuzda da olur.

VUR nedir? Ne sıklıkla görülür?

Vezikoüreteral reflü ya da böbrek reflüsü. Mesanedeki idrarın yukarı böbreğe kaçması anlamına gelir. Çoğu zaman idrar yolu enfeksiyonlarıyla birlikte görülür. Sık ve az miktarda idrar yapma, idrarda kötü koku, karın ağrısı en sık görülen belirtilerdir. Görülme sıklığı konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte, ortalama her 100 çocuktan birinde görüldüğü belirtilebilir. İdrar yolu enfeksiyonu olan çocukta ateş de ortaya çıkarsa VUR tespit etme oranı %30–50’ye ulaşır.

 

Çocuğumda varikosel saptandı, testise ciddi bir etkisi var mıdır? Tedavi gerekir mi? Tedavisi nedir?

Varikosel, testisin içinde bulunduğu testis torbalarındaki toplardamarların genişlemesidir. Özellikle sol testiste görülür. Testiste küçülmeye ve infertiliteye neden olabilir. Bu nedenle tedavisi gerekli bir hastalıktır.

Cerrahi tedavisi mümkündür. Tecrübeli ellerde de oldukça başarılı sonuçlar verir. Ameliyat mikroskop altında yapılır. İşlem yapılan bölge oldukça büyük ve detaylı bir şekilde görülür. Kasık bölgesinden yapılan kesiyle vücut içine girilerek cerrahi müdahale gerçekleştirilir.

Çocuğumunun böbreğinde taş tespit edildi. Tedavisi nedir? Ne yapmalıyız?

Gelişen teknoloji sayesinde günümüzde böbrek taşı tedavisinde farklı alternatiflere sahibiz. Bu tedavilerin hepsini de kapalı olarak yapmaktayız.

Çocuğunuzun böbreğindeki taşın özelliğine göre değişmekle birlikte anestezi uygulamadan gerçekleştirdiğimiz ESWL ilk yöntem olarak düşünülebilir. RIRS dediğimiz idrar yolundan böbreğe ulaşarak gerçekleştirdiğimiz işlem ve sırttan küçük bir iğne ile böbreğe ulaşarak yaptığımız PNL ameliyatı oldukça güvenli tedavi seçenekleridir.

Çocuğumuza inmemiş testis tanısı kondu. Tedavi olması gerekir mi?

Çocuk ürolojisinde en sık karşılaştığımız sorunlardan biridir. Özellikle 37. haftadan önce doğan bebeklerde sık rastlanır.  Ortalama her beş yenidoğandan ikisinde görülür. Elle muayene ile tanısı konur.

Çocuğun hayatını tehdit eden bir durum olmamakla birlikte gelecekte bazı önemli problemlere sebep olabilir. Bu nedenle tedavisi önerilir. Bu sorunlar şu şekildedir: infertilite, testis kanseri, fıtık, testis torsiyonu…

Tedavisi cerrahidir. 2 cm’lik bir kesi ile ameliyat gerçekleştirilir. İşlemin bir yaş civarı yapılmasını öneririz.